قصیده بسیار زیبای هان ای دل عبرت بین خاقانی شاعرو قصیده سرای نامدار

هان ای دل ِ عبرت‌بین! از دیده عِبَر کن هان ایوان‌ِ مدائن را آیینه‌یِ عبرت دان

یک ره ز ِ لب ِ دجله منزل به مدائن کن وَز دیده دُوُم‌ دجله بر خاک ِ مدائن ران

خود دجله چنان گرید، صد دجله‌یِ خون گویی ک‌از گرمی‌ی خوناب‌اش آتش چِکَد از مژگان

بینی که لب ِ دجله، کف چون به دهان آرد؟ گوئی زِ تَف ِ آه‌اش، لب، آبله زد چندان

بر دجله‌گِری نو نو، وَز دیده زکات‌اش ده گرچه لب ِ دریا هست از دجله زکات‌اِستان

گر دجله درآمیزد باد ِ لب و سوز ِ دل نیمی شود افسرده، نیمی شود آتش‌دان

تا سلسله‌یِ ایوان بگسست مدائن را در سلسله شد دجله، چون سلسله شد پیچان

گه‌گه به زبان ِ اشک آواز ده ایوان را تا بو که به گوش ِ دل پاسخ شنوی ز ایوان

دندانه‌یِ هر قصری پندی دهد ات نو نو پند ِ سر ِ دندانه بشنو زِ بن ِ دندان

گوید که: تو از خاکی. ما خاک ِ توایم اکنون گامی دو سه بر ما نِه، اشکی دو سه هم بفشان

از نوحه‌یِ جغد الحق، ما ئیم به درد ِ سر از دیده گلابی کن، درد ِ سر ِ ما بنشان

آری چه عجب داری ک‌اندر چمن ِ گیتی جغد است پی ِ بلبل، نوحه‌است پی ِ الحان

ما بارگهِ داد یم، این رفت ستم بر ما بر قصر ِ ستم‌کاران تا خود چه رسد خذلان

گوئی که نگون کرده است ایوان ِ فلک‌وش را حکم ِ فلک ِ گردان؟ یا حکم ِ فلک‌گردان؟

بر دیده‌یِ من خندی ک‌این‌جا ز ِ چه می‌گرید گریند بر آن دیده ک‌این‌جا نشود گریان

نی زال مدائن کم از پیرزن ِ کوفه نه حجره‌یِ تنگ ِ این، کم‌تر ز ِ تنور ِ آن

دانی چه؟ مدائن را با کوفه برابر نِه از سینه تنوری کن و ز دیده طلب طوفان

این است همان ایوان کز نقش ِ رخ ِ مردم خاک ِ در ِ او بود ی دیوار ِ نگارستان

این است همان درگه ک‌او را ز ِ شهان بود ی دیلم مَلِک ِ بابِل، هندو شه ِ ترکستان

این است همان صفّه ک‌از هیبت ِ او بُرد ی بر شیر ِ فلک حمله شیر ِ تن ِ شادُروان

پندار همان عهد است از دیده‌ی فکرت بین در سلسله‌ی درگه، در کوکبه‌ی میدان…

از اسب پیاده شو، بر نَطع ِ زمین رُخ نِه زیر ِ پی ِ پیل‌اش بین: شَهمات شده نُعمان

نی! نی! که چو نُعمان بین پیل‌افکن ِ شاهان را پیلان ِ شب و روز اش کُشته به پِیِ دوران

ای بس شه ِ پیل افکن ک‌افکند پشه پیلی شطرنجی‌ی تقدیر اش در مات‌گه ِ حرمان

مست است زمین! زیرا: خورده است به‌جایِ می در کاس ِ سر ِ هرمز، خون ِ دل ِ نوشروان

بس پند که بود آن‌گه بر تاج ِ سر ش پیدا صد پند ِ نو است اکنون در مغز ِ سر ش پنهان

کسرا و ترنج ِ زر، پرویز و به ِ زرین بر باد شده یک‌سر، با خاک شده یک‌سان

پرویز به هر بزمی زرین تره گسترد ی کرد ی ز ِ بساط ِ زر، زرین تره را بُستان

پرویز کنون گم شد، زان گم‌شده کم‌تر گو زرین تره کو برخوان؟ رو ”کَم تَرَکوا“ برخوان

گفتی که کجار رفتند آن تاج‌وران اینک؟ ز ایشان شکم ِ خاک است آبستن ِ جاویدان

بس دیر همی زاید آبستن ِ خاک آری دشوار بود زادن، نطفه ستدن آسان

خون ِ دل ِ شیرین است آن مِی که دهد رَز بُن ز آب و گِل ِ پرویز است آن خُم که نَهَد دهقان

چندین تن ِ جباران ک‌این خاک فرو خورده است این گرسنه چشم، آخر، هم سیر نشد ز ایشان

از خون ِ دل ِ طفلان سرخاب ِ رخ آمیزد این زال ِ سپید ابرو وین مام ِ سیه پستان

خاقانی ازین درگه دریوزه‌یِ عبرت کن تا از در ِ تو زین پس دریوزه کند خاقان

امروز گر از سلطان، رندی طلبد توشه فردا ز ِ در ِ رندی، توشه طلبد سلطان

گرزاد ِ ره ِ مکّه، توشه ست به هر شهری تو زاد ِ مدائن بَر تحفه زِ پی ِ شروان

هر کس بَرَد از مکه سُبحه زِ گِل ِ حمزه پس تو ز ِ مداین بَر تسبیح ِ گِل ِ سلمان

اِخوان که ز ِ راه آیند، آرند ره‌آوردی این قطعه ره‌آورد است از بهر ِ دل ِ اِخوان

بنگر که در این قطعه چه سِحر همی‌راند مهتوک ِ مُسبِّح‌دل، دیوانه‌ی عاقل جان

• دیدگاه کاربران درباره هان! ای دل ِ عبرت‌بین! از دیده عبر کن! هان!